ความอดทน เส้นทางสู่สวรรค์
“عَجَبًالأَمْرِالْمُؤْمِنِ إِنَّ أَمْرَهُ كُلَّهُ لَهُ خَيْرٌ وَلَيْسَ ذَلِكَ لأَحَدٍ إِلاَّ لِلْمُؤْمِنِ إِنْ أَصَابَتْهُ سَرَّاءُ شَكَرَفَكَانَ خَيْرًالَهُ ، وَإِنْ أَصَابَتْهُ ضَرَّاءُ صَبَرَ فَكَانَ خَيراً لَهُ”. (مسلم)
ความว่า เล่าจากอบียะห์ยา ศุฮัยบ์ อิบนิ สินาน รอดิยัลลอฮุอันฮุมา ว่า ท่านรอซู้ล(ซ.ล.)กล่าวว่า “กิจกรรมของผู้ศรัทธานั้นช่างประหลาดเหลือเกิน เพราะกิจกรรมของเขาทั้งหมดนั้นเป็นความดีแก่ตัวเขาทั้งสิ้น ซึ่งจะไม่เป็นเช่นนั้นแก่ผู้ใด นอกจากผู้ศรัทธาเท่านั้น ถ้าหากเขาได้รับสิ่งที่น่าปลาบปลื้มยินดี เขาก็สำนึกในพระมหากรุณาธิคุณของอัลลอฮ์ นั่นเป็นความดีสำหรับเขา และถ้าหากมีสิ่งที่ไม่พึงประสงค์เกิดขึ้นกับเขา เขาก็อดทน นั่นก็เป็นความดีสำหรับเขาอีกเช่นกัน (รายงานโดย มุสลิม)
คำอธิบายบทหะดีษ
ความอดทนคืออะไร ?
ความอดทน หมายถึง ความรู้สึกของจิตใจอันหนักแน่นมั่นคง พร้อมที่จะเผชิญกับเหตุการณ์ต่าง ๆ ได้ อย่างไม่ย่อท้อจนสำเร็จลงได้ด้วยดี ไม่รู้สึกหวั่นไหวพรั่นพรึง หรือพ่ายแพ้ต่อเหตุการณ์นั้น ๆ เช่น อดทนต่อความเจ็บปวด หรือ ป่วยไข้ แม้อาการจะหนักก็หาได้ปริปากบ่น หรือแสดงออกแต่อย่างใดเลย
ความอดทนหรือขันติธรรมจะเกิดขึ้นกับบุคคลที่มีศรัทธา เพราะหากไม่มีศรัทธา จิตใจก็จะว่างเปล่า ไร้จุดหมาย เช่น เราศรัทธาว่า การทำงานทำให้เราได้รับค่าตอบแทน เราก็จะอดทนทำงานเพื่อให้ได้ค่าตอบแทน ผู้มีศรัทธามั่นจะช่วยให้เขาเกิดความอดทนในทุกสภาพการณ์ ไม่ว่าจะประสบปัญหาอันยุ่งยากสักเพียงใดก็จะมุ่งมั่นจนประสบความสำเร็จ ด้วยหลักศรัทธาที่ว่า ทุกสิ่งทุกอย่างเป็นไปโดยการกำหนดของอัลลอฮ์ทั้งสิ้น
ผู้มีความอดทนย่อมมีพลังใจมหาศาล ทำอะไรก็จะประสบความสำเร็จทุกอย่าง ไม่ว่าจะเป็นการเรียน หรือการงาน ต้องอาศัยความอดทนทั้งสิ้น ดังนั้นความอดทนจึงเป็นปัจจัยแรกของภารกิจและการดำรงชีวิต
ความสำเร็จของมนุษย์ในด้านต่าง ๆ เช่น การต่อสู้กับอุปสรรคในการดำเนินชีวิต หน้าที่การงาน การพัฒนาด้านสังคมนอกจากอาศัยสติปัญญาแล้ว สิ่งหนึ่งซึ่งขาดไม่ได้คือความอดทน ความมุ่งมั่น บากบั่น เพื่อบรรลุเป้าหมายที่ดีงาม บุคคลที่สามารถอดทนต่อความทุกข์ยากลำบากที่สุดของชีวิต ผ่านวิกฤติดังกล่าวได้จะกลายเป็นคนเหนือคน
ความอดทนเป็นคุณธรรมสำคัญประการหนึ่ง อดทนเพื่อบรรลุความดีงาม บางครั้งถูกกระทบด้วยสิ่งที่ไม่พึงปรารถนา เป็นลักษณะของกายและใจที่พร้อมจะเผชิญกับเหตุการณ์ที่จะเกิดขึ้นในทุกรูปแบบ โดยไม่ยอมแพ้หรืออ่อนแอ คนเราเกิดมาถ้าไม่มีความอดทนแล้วชีวิตดูเหมือนไร้ค่า ไม่มีความหมาย และไม่สามารถทำงานให้สำเร็จได้
ลักษณะของความอดทนมีดังต่อไปนี้
- อดทนต่อความยากลำบากกับสภาพแวดล้อมที่เป็นอยู่ ความหิวโหย และความทุกข์ที่เกิดจากโรคภัยไข้เจ็บทำให้เสียสุขภาพ เสียเงิน เสียเวลา เสียการงาน เมื่อเกิดทุกขเวทนา ไม่ควรแสดงอาการทุรนทุราย
- อดทนต่อความตรากตรำ ความทุกข์ยากจาการทำงานเพราะคนทุกคนจะสามารถดำรงชีวิตอยู่ได้ จะต้องอาศัยอาหาร เครื่องนุ่งห่ม ที่อยู่อาศัย และยารักษาโรค สิ่งเหล่านี้จำเป็นต่อชีวิต ต้องขยันประกอบอาชีพการงานจึงจะได้มา และในการประกอบอาชีพนั้นในบางครั้งต้องประสบกับปัญหา และอุปสรรค ความเหน็ดเหนื่อยเมื่อยล้า ไม่มากก็น้อยเป็นธรรมดา ต้องอดทนทำใจกับความล้มเหลว ความผิดหวัง และความขมขื่น ไม่ควรท้อถอย หรือยอมแพ้ ควรใช้ความอดทน มุ่งมั่น การงานที่มุ่งหวังตั้งใจไว้จะสำเร็จได้ด้วยดี
- ความอดทนต่อความเจ็บใจ ทุกคนจะอยู่ลำพังเพียงผู้เดียวไม่ได้ ต้องอาศัยการอยู่ร่วมกันเป็นหมู่คณะ และการอยู่ร่วมกันบางครั้งอาจมีการกระทบกระทั่งกัน ทะเลาะวิวาทกันบ้าง เพราะต่างมีกิเลสด้วยกันทั้งนั้น หากฝ่ายหนึ่งฝ่ายใดขาดความอดทนแล้ว เรื่องทะเลาะวิวาทจะแผ่ขยายกว้างออกไป เกิดความแตกแยกและความเสียหาย
- อดทนต่อการเชื่อฟัง (ตออัต) กล่าวคือ ปฏิบัติตามในสิ่งที่อัลลอฮ์ (ซ.บ.) ทรงบัญชาใช้ ดังอัล-กุรอานได้ระบุไว้ในซูเราะฮ์ ฏอฮา โองการที่ 132 ความว่า : และเจ้าจงใช้ครอบครัวของเจ้าทำละหมาด และจงมีความอดทนเพื่อการนั้น
- อดทนต่อการอยู่ร่วมกันในสังคม การอยู่ร่วมกันของประชาคมในองคาพยพของสังคมนั้นจะต้องอยู่ร่วมกันด้วยความรัก ความสามัคคีด้วยการช่วยเหลือเกื้อกูลซึ่งกันและกัน บนฐานของความอดทนเป็นที่ตั้ง
ความอดทนเส้นทางสู่สวรรค์
มนุษย์ทุกคนล้วนต้องประสบกับบททดสอบในชีวิตด้วยกันทั้งสิ้น แต่บททดสอบของผู้ศรัทธานั้นใหญ่หลวงกว่า และหนักหนาสาหัสกว่าผู้อื่นหลายเท่า ทั้งนี้เพราะผลตอบแทนของพวกเขาเป็นสิ่งที่ยิ่งใหญ่ที่สุด
ท่านบรมศาสดามูฮำหมัด (ซ.ล.) ได้พูดถึงการทดสอบของมนุษย์ว่า “ดุนยาคือคุกของมุอ์มิน และเป็นสวรรค์ของกาฟิร” (รายงานโดย มุสลิม )
อย่างไรก็ดี การทดสอบที่หนักหน่วงที่สุดต่อมุอ์มินผู้ศรัทธานั้นมิได้เป็นการทดสอบในเรื่องปัจจัยยังชีพเพียงอย่างเดียว แต่การทดสอบที่จริงแท้ของมุอ์มินคือ ทดสอบพลังอีหม่านที่หยั่งรากฝังอยู่ในจิตใจของเขา
คำว่า “อีหม่าน” หมายรวมถึงการยอมรับและปฏิบัติตาม ดังนั้นเส้นทางของมุอ์มินที่แท้จริงนั้นคือเส้นทางของการขวนขวายความสมบูรณ์ เป็นเส้นทางของการต่อสู้ดิ้นรน เพื่อค้นหาความโปรดปรานจากพระผู้อภิบาล
ท่านฮาซัน อัลบัศรีย์ ได้กล่าวถึงเรื่อง “อีหม่าน” ไว้อย่างน่าสนใจว่า “อีหม่าน” มิใช่เป็นการเพ้อฝัน หรือการตกแต่งให้ดูวิจิตร หากแต่มันคือสิ่งที่หยั่งรากลึกปักอยู่ในใจ และแสดงออกให้เห็นด้วยการปฏิบัติโดยการน้อมรับคำสั่งของอัลลอฮ์ แสดงออกตามแบบฉบับของท่านศาสดามูฮำหมัด(ซ.ล.) ด้วยความเที่ยงตรงและถูกต้อง นอกจากปฏิบัติความดีแล้ว ยังต้องละทิ้งและห่างจากความชั่วและสิ่งต้องห้ามทั้งหลายด้วย
สรุปแล้วทั้งการปฏิบัติความดี และละทิ้งความชั่ว ล้วนต้องอาศัยความอดทนเป็นที่ตั้งด้วยกันทั้งสิ้น ดังอัล-กุรอานได้ระบุไว้ในซูเราะฮ์ ฮัซซุมัร โองการที่ 10
ความว่า : จงกล่าวต่อปวงบ่าวผู้ศรัทธาทั้งหลายว่า พวกเจ้าจงยำเกรงต่อพระผู้อภิบาลของพวกเจ้าเถิด สำหรับผู้ทำดีนั้นในโลกนี้นั้นเขาก็จะได้รับความดี แผ่นดินของอัลลอฮ์ นั้นกว้างขวางนัก แท้จริงผู้อดทนนั้นจะได้รับผลตอบแทนที่มากมายโดยมิต้องคำนวณ
โองการนี้ได้บอกว่า “ผู้ทำดีจะได้รับผลตอบแทนแม้กระทั่งในโลกนี้ ดังกล่าวนั้นเป็นการบอกให้ผู้ศรัทธาทั้งหลายทราบว่า “หากมีอุปสรรค์ใด ๆ ขวางกั้นก็จงใช้อดทนเป็นที่ตั้ง
ที่กล่าวมาข้างต้นนั้นมีปัจจัยร่วมแห่งความสำเร็จอันเดียวกัน นั่นคือต้องอดทน และผลของความอดทนก็คือ ผลตอบแทน และผลตอบแทนที่ว่านั้นจะเป็นสิ่งอื่นไปเสียไม่ได้นอกจากสวรรค์วิมานอันนิรันดร แน่นอนยิ่งชัยชนะอันยิ่งใหญ่สุดยอดแห่งความสำเร็จนั้นคือ สวรรค์อันสถาพร และเส้นทางแห่งสวรรค์ก็คือเส้นทางที่ต้องอาศัยความอดทน
ณ วันนี้ ประชาชาติอิสลามมีความมานะอดทนแค่ไหนที่จะยกฐานะตนเองให้เป็นผู้ยำเกรงอย่างสุดซึ้งต่อพระผู้อภิบาลของพวกเขา เราอดทนได้หรือไม่ที่จะหลีกเลี่ยงให้พ้นห่างจากการกระทำบาปทั้งหลายที่ยั่วยวนตัณหา และอารมณ์อยู่ทุกขณะจิต เรามีความอดทน อดกลั้นมากน้อยแค่ไหนที่จะเผชิญกับการท้าทายของกระแสต่าง ๆ ที่หลั่งไหลเข้ามา ณ ทุกอณูของโลกใบนี้ อัลลอฮ์ (ซ.บ.) ทรงตรัสไว้ในซูเราะฮฺ อาลิอิมรอน โองการที่ 120 ความว่า : หากแม้พวกเจ้าอดทนและตักวา ก็ไม่มีวันที่แผนการของพวกเขา จะให้โทษแก่พวกเจ้าได้เลยแม้แต่น้อย
ผลตอบแทนสำหรับผู้ที่มีความอดทน
จากอัล-กุรอาน ซูเราะฮ์ อัล-บากอเราะฮ์ โองการที่ 155-157 ความว่า : ขอยืนยันเราจะทดสอบพวกเจ้าอย่างแน่นอน ด้วยบางสิ่ง (เพียงเล็กน้อย) จากความหวาดกลัว ความหิวโหย ความขาดแคลนทรัพย์สิน ความขาดแคลนชีวิต (ของผู้คนและสัตว์ต่าง ๆ) และความขาดแคลนผลไม้ และเจ้าจงแจ้งข่าวดีแก่บรรดาผู้อดทนเถิด บรรดาผู้ซึ่งเมื่อเหตุร้ายได้มาประสบแก่พวกเขา พวกเขาก็กล่าวว่า แท้จริงเราเป็นสิทธิ์ของอัลลอฮ์ และเราต้องคืนกลับไปสู่พระองค์ พวกเหล่านั้นย่อมได้รับพระเมตตาธรรมจากองค์อภิบาลของพวกเขา และพวกนั้นเป็นพวกที่ได้รับการชี้นำโดยแท้จริง
จากอัล-หะดีษ
เล่าจากอุมมิ้ลอะลาอ์ (นางเป็นหนึ่งจากบรรดาผู้ที่ให้สัตยาบัน) นางได้กล่าวว่า : ท่านศาสนทูตแห่งอัลลอฮ์ได้มาเยี่ยมฉัน ขณะที่ฉันยังป่วยอยู่ ท่านได้กล่าวว่า “โอ้อุมมุ้ลอะลาอ์ เอ๋ย ! เธอจงแจ้งข่าวดีเถิดว่า แท้จริงความเจ็บป่วยของมุสลิมนั้นพระองค์อัลลอฮ์จะทรงลบล้างความผิดต่าง ๆ ของเขาออกไป เฉกเช่นไฟที่มันได้ขจัดเขม่าของเงินและทองให้ออกไป (รายงานโดย อบูดาวูด)
พฤติกรรมที่ถือว่า ขาดความอดทน
- พิรี้พิไร รำพึงรำพัน เมื่อภัยพิบัติหรือการทดสอบใด ๆ มาประสบกับเขา
- หวาดกลัวต่อการทดสอบที่อัลลอฮ์ได้ให้มาประสบกับเขาโดยผ่านมิติของเวลาและสถานที่โดยเหตุนี้เอง จึงมีคำกล่าวว่า : เวลาเปรียบเสมือนคมดาบ หากเขาไม่อดทนกับบททดสอบที่ผ่านมากับกาลเวลาแล้วแน่นอนวันเวลาที่แผ้วผ่านมาในชีวิตของเขานั้น มันจะเผาผลาญตัวเขาเองด้วยกับไฟแห่งความหวาดกลัว
- หลีกหนีกับการเผชิญหน้ากับสิ่งที่น่ารังเกียจ ปล่อยให้อำนาจของกิเลสและอารมณ์ใฝ่ต่ำเข้ามาครอบงำ
- รำพึงรำพันต่อสิ่งที่มาประสบกับเขาทั้งในชีวิต ทรัพย์สิน เกียรติยศและครอบครัว
ขาดความอดทนแท้จริงคือขาดอีหม่าน
อีหม่าน คือ พลังขับเคลื่อนบุคคลสู่ความดีงาม อีหม่านที่เข้มแข็งจะก่อเกิดพฤติกรรมที่ศาสนาเชิดชูยกย่อง เช่น รู้จักยับยั้งชั่งใจ มีความอดทนเป็นที่ตั้ง รู้จักเสียสละผลประโยชน์ส่วนตนเพื่อส่วนรวม มีจิตใจต้องการให้เกิดความสงบสุขในชุมชน และรังเกียจสิ่งชั่วร้ายทั้งหลาย ทั้งหมดนั้นจะบรรลุผลสัมฤทธิ์ได้ จะต้องผ่านกระบวนการของความอดทนเป็นฐาน
คนบางคนถูกทดสอบด้วยสิ่งต่าง ๆ เพียงเล็กน้อย เช่น ความหวาดกลัว ความหิวโหย การขาดแคลนอาหาร สูญเสียทรัพย์สินสมบัติ และชีวิต ดังนั้นหากเขาขาดความอดทน มีความอ่อนแอ รำพึงรำพันในสิ่งต่าง ๆ ที่สูญเสียไปก็แสดงว่าเขาผู้นั้นยังขาดอีหม่านที่จริงแท้
บทเรียนจากอัลหะดีษ
- มนุษย์ทุกคนล้วนต้องประสบกับบททดสอบในชีวิตด้วยกันทั้งสิ้น แต่บททดสอบของผู้ศรัทธานั้นใหญ่หลวงและหนักหนาสาหัสกว่าผู้อื่นหลายเท่า ทั้งนี้เพราะผลตอบแทนของพวกเขาเป็นสิ่งที่ยิ่งใหญ่ที่สุดนั่นคือสวรรค์วิมานอันนิรันดร
- ความอดทนเป็นปัจจัยหลักที่จะทำให้ความปรารถนาที่เราใฝ่ฝันบรรลุเป้าหมายและได้รับผลตอบแทนอันเปี่ยมยิ่งด้วยเกียรติจากพระองค์อัลลอฮ์(ซ.บ.)ในสวรรค์วิมานแห่งโลกอาคีเราะฮ์
- บรรดาผู้ศรัทธาและประกอบความดีทุกคน หากปราศจากความอดทนแล้ว บางทีพวกเขาอาจจะไปไม่ถึงจุดหมายและมิอาจบรรลุถึงความปรารถนาได้ ดุจดั่งเงาตามตัว
- ผู้ศรัทธาจะไม่เสียใจ และไม่ระทมทุกข์ หากความทุกข์ใดๆแผ้วพานมาประสบกับเขา อันเนื่องจากเขามีเป้าหมาย มีความหวัง อีกทั้งทุกๆการประสบภัย ทุกๆการเสียใจและทุกๆความผิดหวังที่ประสบกับเขา เขาย่อมรู้ว่าการอดทนนั้นย่อมนำมาซึ่งการตอบแทนที่ดีกว่า
- เมื่อมีความทุกข์ยากใดๆเกิดขึ้น ผู้ศรัทธาควรจะได้บทเรียนว่า ตัวเองเป็นผู้อ่อนแอและไม่สามารถบงการชีวิตของตนเองได้ พระองค์อัลลอฮ์ต่างหากที่ทรงกำหนดความเป็นไปของชีวิต
- ความอดทนคือต้นทุนทางจิตใจที่มนุษย์ทุกคนจำเป็นต้องมี เพราะวัตถุประสงค์อย่างหนึ่งที่มนุษย์ถูกสร้างมาก็เพื่อทดสอบว่า เขามีความศรัทธาต่ออัลลอฮ์หรือไม่ กว่าจะถึงลมหายใจสุดท้าย มนุษย์ต้องเผชิญกับอุปสรรค ปัญหามากมาย หากความอดทนไม่เพียงพอก็มิอาจก้าวข้ามผ่านการทดสอบในสนามชีวิตนี้ไปได้
โดย อาจารย์ปริญญา ประหยัดทรัพย์
ที่มา : http://www.skthai.org/articles/42078453/ความอดทน%20เส้นทางสู่สวรรค์.html